بهترین برنامه صفحه آرایی کتاب و مجله کدام است

صفحه آرایی و صفحه بندی را میتوان به عنوان یکی از اصلی ترین مراحل چاپ و نشر کتاب دانست. در چاپ کتاب شما نیاز دارید تا مراحل مختلفی را طی کرده تا محصول نهایی خود را تحویل بگیرید. این مراحل برای کتب و محصولات مختلف می توانند متفاوت باشند و بسته به اینکه نوع چاپ مورد نظر شما چه باشد میتوانند تغییر کنند. در این مطلب قصد داریم که به بررسی نرم افزار های مورد نیاز برای انجام یکی از مهمترین مراحل چاپ کتاب به نام صفحه آرایی بپردازیم. قبل از معرفی بهترین برنامه صفحه آرایی برای محصولات چاپی اجازه دهید کمی در مورد خود صفحه آرایی و اینکه چه جایگاهی را در مراحل چاپ کتاب دارد صحبت کنیم.

صفحه آرایی چیست

اگر یک آشنایی سطح متوسط و یا حتی سطح پایین با فناوری های چاپ کتاب و یا مجلات داشته باشید قطعا نام صفحه آرایی را به عنوان یک مورد مهم و تخصصی شنیده اید و با این موضوع که این عال چقدر برای ناشران اهمیت دارد آشنا شده اید. اما آیا واقعا اهمیت این مرحله به همان اندازه ای است که از آن صحبت می شود!؟ اجازه دهید به بررسی این موضوع بپردازیم.

اجازه دهید مراحل چاپ و نشر کتاب را به صورت یک روند خطی در نظر بگیریم که با اقدام برای درخواست مجوز چاپ کتاب شروع می شود و با توزیع کتاب به کتابفروشی ها خاتمه پیدا میکند. البته این مراحل صرفا از نظر ناشر بوده و تالیف کتاب و قرارداد چاپ کتاب در آن لحاظ نشده است. جایگاهی که مرحله صفحه آرایی دارد را میتوان دقیقا در مرکز و میانه این مسیر دانست که یکی از مهمترین مراحل قبل از چاپ نهایی کتاب است.

صفحه آرایی است که تعیین میکند کتاب یا مجله ای که می خواهیم چاپ و عرضه کنیم باید چه قالب و چه شکلی داشته باشد. میتوان با قاطعیت این را گفت که صفحه آرایی این قدرت را دارد تا یک مجله و یا کتاب بدون محتوا و زرد را به یک کتاب جذاب تبدیل کند و برعکس ظاهر یک کتاب پر محتوا را به گونه ای در بیاورد که خواننده را منزجر کرده و کتاب را نابود کند! پس اینکه شما از چه برنامه و ابزاری برای این کار استفاده کنید و صفحه بندی کتاب را با آن انجام دهید، یکی از مهمترین مواردی است که باید به آن توجه ویژه داشته باشید.

اما بهترین برنامه صفحه آرایی چیست و شما از چه برنامه هایی می توانید برای این کار استفاده کنید!؟ پاسخ این سوال را در بخش بعدی با هم دنبال خواهیم کرد.

بهترین برنامه صفحه آرایی کتاب و مجله

کار صفحه آرایی و حروفچینی پیشتر به صورت دستی انجام می گرفت اما الان با توجه به رشد و پیشرفت تکنولوژی و گسترش استفاد از برنامه های پیشرفته برای چاپ کتاب برنامه های کامپیوتری هستند که این کار را انجام میدهند. برنامه های بزرگ و کوچکی برای کار صفحه آرایی وجود دارند که شما میتوانید از آن ها استفاده کنید اما اینکه بهترین برنامه صفحه آرایی کدام است موردی است که باید شما باید تصمیم بگیرید و انتخاب به عهده شما خواهد بود که از کدامیک از این برنامه ها استفاده کنید.

فهرست این برنامه ها از برنامه های حرفه ای و سنگینی مانند ادوبی ایندیزاین شروع شده و با برنامه های کوچک و ساده ای مانند pagemaker کار خود را به پایان می برد. البته ادیتور های آنلاین و برنامه های موبایلی ای هم وجود دارند که میتوانند برای منتشر کردن کتاب های الکترونیک استفاده های خوبی داشته باشند. اگر بخواهیم یک لیست از بهترین برنامه های صفحه آرایی کتاب به صورت ترتیبی معرفی کنیم، میتوانیم لیست زیر را ارائه کنیم که بر اساس تجربه ناشران خبره ارائه می شود و می توان گفت به صورت عمومی کاملا صحیح است، مگر اینکه نقطه قوت برنامه ای دیگر برای شما برجسته تر باشد و این فهرست و رتبه بندی را بر اساس نیاز خود تغییر دهید. این فهرست به صورت زیر خواهد بود:

برنامه Adobe InDesign

در صورتی که مقالات مختلف را در زمینه برنامه ها و نرم افزار های مختلف بررسی کرده و یا کمی از رایانه سررشته داشته باشید به طور یقین دیده اید که وقتی نام شرکت بزرگ نرم افزاری Adobe به میان می آید بقیه برنامه ها باید بساط خود را جمع کنند و ادعاهای خود را کمی پایین بیاورند. صفحه آرایی و طراحی محصولات چاپی نیز خوزه ای است کمه Adobe به سراغ آن رفته و با ارائه یک برنامه فوق العاده و کاربردی به نام InDesign مدعی است کمه بهترین برنامه صفحه آرایی کتاب و مجله را ارائه داده است و اگر بخواهیم منصفانه به قضیه نگاه کنیم حق با Adobe است.

برنامه InDesign یک برنامه جامع و کامل است که همزمان به شما قابلیت هایی حرفه ای برای کار با متن و تصویر را می دهد. برای کسانی که از ماهیت این برنامه اطلاع ندارند می توان گفت که این برنامه به نحوی قدرت واژه پردازی ورد و مینطور تصویرپردازی فتوشاپ را با هم ترکیب کرده است و هر آنچه برای چاپ یک کتاب یا مجله نیاز است را برای شما فراهم میکند.

البته باید توجه داشت که این برنامه هم مانند تمامی برنامه های دیگر نقاط ضعف خود را دارد. اولین موردی که میتوان به آن اشاره کرد کارکرد نسبتا سخت این برنامه است. بدیهی است وقتی برنامه ای امکانات زیادی را ارائه کند، کارکردن با آن سخت می شود و این اتفاقی است که برای InDesign و یا شاید تمامی برنامه های ارائه شده توسط Adobe افتاده باشد.

برنامه Microsoft Word

بسته نرم افزاری Office که یکی از قدرتمند ترین مجموعه برنامه های کاربردی برای موارد مختلف به شمار می رود ارائه کننده دومین عضو قدرتمند این فهرست یعنی برنامه معروف Word است. این واژه پرداز که در خیلی از رده بندی ها به عنوان قدرتمندترین واژه پرداز دنیا معرفی می شود، با فاصله کمی از InDesign در رتبه دوم فهرست بهترین برنامه صفحه آرایی کتاب و مجله قرار گرفته است. این برنامه یکی از اصلی ترین و بنیادی ترین برنامه های مایکروسافت بوده که عموما تمام کاربران ویندوز با آن آشنایی دارند و وقتی کسی در ایران یک استفاده نسبتا جدی از کامپیوتر کرده باشد، با این برنامه آشنا شده است!

برنامه ورد در کنار کارکرد به نسبت روان، منو های قدرتمند، امکانات خوب برای ویرایش ظاهر متن و یک صفحه سفید برای نوشتن یک رابط کاربری خوب را ایجاد کرده است اما در بعضی اوقات ممکن است برای صفحه آرایی کتاب تازه کاران را دچار سردرگمی کند. اما برای کاربران حرفه ای یک برنامه فوق العاده است که میتوان آن را به عنوان یک برنامه متداول در نگارش و صفحه آرایی در نظر گرفت، اما اجازه دهید ببینیم این سردرگمی ها از کجا ایجاد می شود و مشکل از کجاست!؟

این سردرگمی بعلت یک ویژگی کاربردی این برنامه ایجاد می شود، و آن این است که برنامه ورد اجازه انجام یک کار را از طریق چند روش به شما می دهد. به عنوان مثال برای کادر بندی یک جدول شما این امکان را خواهید داشت که به دو صورت عمل کنید. شما میتوانید اندازه متن را با استفاده از خطوط نشانگر خارج از برگه تنظیم کنید(روش استاندارد) و یا این کار را با بزرگ و کوچک کردن جدول انجام دهید(روش غیر استاندارد).

وقتی از روش های غیر استاندارد استفاده کنید در بعضی دیگر از مارد ممکن است فایل شما به هم بریزد و نتوانید نتیجه مطلوب را از آن بدست آورید. این دلیل اصلی بدقلقی برنامه ورد است که در بعضی موارد و برای بعضی افراد آن را به یک برنامه سخت و دشوار خصوصا در ویراستاری کتاب تبدیل کرده است. یادگیری این برنامه به طور اصولی و کامل کاری وقت گیر است و اگر نیاز به یک برنامه ساده تر دارید می توانید ادامه این لیست را دنبال کنید.

برنامه QuarkXpress

برنامه QuarkXpress یکی از برنامه های قاب بندی و کار با متن و تصویر است که میتوان از آن برای صفحه بندی و صفحه آرایی کتاب استفاده کرد. این برنامه نسبت به واژه پرداز ها تخصصی مانند ورد کارکردی ساده تر دارد و میتوان آن را یک برنامه مناسب برای کسانی معرفی کرد که خیلی با ورد راحت نیستند و به دنبال یک روش سریع و بدون دردسر برای صفحه آرایی کتاب، مجله پایان نامه و مواردی از این دست هستند. البته سادگی کار با این برنامه به هیچ وجه به این علت نیست که این برنامه یک برنامه ساده و بدون امکانات است.

این برنامه ویژگی های منحصر به فرد زیادی دارد که از بین آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• استفاده از یک موتور گرافیکی قوی به نام Xenon برای پردازش تصاویر موجود و حفظ کیفیت آنها
• وجود یک افزونه به نام ShapeMaker برای ساخت Shape های مختلف
• سازگاری با فرمت PSD و تصاویر فتوشاپ
• وجود ابزارهای پیشرفته طراحی و دسترسی ساده و راحت به این ابزارها
• امکان درگ اند دراپ کردن و طراحی با استفاده از کشیدن و رها کردن به صورت ساده
• سازگاری با سیستم عامل های مختلف مانند Mac و ویندوز
• و امکانات خوب برای اعمال تنظیمات روی پرینتر و دستگاه های چاپ

به طور کلی QuarkXpress را میتوان به عنوان یک نمونه خوب از این یک برنامه ساده برای صفحه آرایی کتاب معرفی نمود.

برنامه Freehand

برنامه Adobe Macromedia Freehand که به اختصار Freehand نامیده می شود نیز یکی دیگر از برنامه های ادوبی است که میتوان از آن برای طراحی های گرافیکی خصوصا در زمینه صفحه آرایی مجلات و کاتالوگ ها استفاده نمود. این برنامه به شما همزمان قابلیت استفاده از تصویر و متن را خواهد داد و امکانات گرافیکی آن در زمینه های مختلف می تواند به شما کمک خوبی بکند.

این برنامه در اصل برای طراحی های سه بعدی از موارد مختلف ساخته شده است و برای طراحی های صنعتی نیز مورد استفاده قرار می گیرد. اما رابط گرافیکی خوب آن و سادگی نسبی در استفاده آن را به عنوان برنامه ای که می توانید از آن در صفحه آرایی کتاب استفاده کنید قرار داده و موفق شده است به فهرست بهترین برنامه صفحه آرایی کتاب راه پیدا کند.

برنامه Page Maker

اکنون نوبت به برنامه ای رسیده است که پیشتر نیز اشاره ای کوتاه به آن داشتیم و گفتیم که می تواند یک رابط کاربر ساده و با امکانات محدود را به شما ارائه کند و شاید تصور ها به این تغییر کرده باشد که ضعیف ترین برنامه لیست بهترین برنامه صفحه آرایی کتاب است.

نکته جالبی که در مورد این برنامه وجود دارد این است که این برنامه هم توسط ادوبی ارائه شده است. همان شرکتی که قدرتمند ترین برنامه را ارائه داده است یک برنامه کار با نوشته و یک ادیتور ساده را به نام Adobe Page Maker برای کسانی که شاید کار کردن با محصولات پیشرفته این شرکت برای آنان دشوار باشد منتشر کرده است. این برنامه یکی از اصلی ترین اعضای این فهرست بوده و میتواند بهترین گزینه برای کسانی باشد که برای اولین بار است که میخواهند کار صفحه آرایی را انجام دهند و ممکن است دوباره تا مدت ها گذارشان به این کار نیفتد.

اگر برنامه ای ساده می خواهید که کار شما را راه بیندازد و به تخصص و مهارت بالایی نیز نیاز نداشته باشد این برنامه گزینه خوبی برای شما خواهد بود.

برنامه Scribus

یک برنامه حرفه ای و اپن سورس که میتوانید با استفاده از آن هر نوع فایل متنی را ویرایش کرده و هر قالبی که مد نظر دارید را بسازید. یک فرم استخدام، یک بروشور، یک برگه امتحانی و یا یک کتاب بزرگ و قطور، Scribus هیچ تبعیضی قائل نمی شود و همه این موارد را به تمیز ترین حالت ممکن و در سریعترین زمان ممکن صفحه آرایی خواهد کرد. البته اگر کارکردن با آن را بلد باشید. اما خوشبختانه لازم نیست برای یادگیری کارکردن با این برنامه وقت زیادی  را صرف کنید و با برنامه دشواری طرف نیستید.

مورد دیگری که برای این برنامه می تواند یک نقطه قوت به حساب بیاید بحث اپن سورس بودن و رایگان بودن آن است. تمامی لایسنس ها برای این برنامه روی تمامی پلتفرم ها رایگان بوده و نسخه های مختلفی از این برنامه برای عموم سیستم عامل ها وجود دارد. پس اگر شما کار کردن با آن را یاد گرفته و در آن راحت باشید میتوانید کار صفحه آرایی کتاب را روی سیستم عامل های مختلف انجام دهید. از این رو این برنامه را میتوان جزو یکی از گزینه های لیست بهترین برنامه صفحه آرایی کتاب معرفی نمود.

نتیجه گیری

ما در این مطلب به بررسی اینکه بهترین برنامه صفحه آرایی کتاب و مجله کدام است پرداختیم و دیدیم که چه برنامه هایی وجود دارند که میتوانند در این کار به ما کمک کنند. البته باید درنظر داشت که این فهرست بهترین برنامه صفحه آرایی کتاب از نظر ویراستاران و ناشران حرفه ای را مورد بررسی قرار داده و  معرفی کرده است. شاید برنامه دیگری نیز وجود داشته باشد که کار کردن با آن برای شما بسیار ساده تر از این موارد باشد. در اینصورت خوشحال خواهیم شد که آن را با ما در میان بگذارید تا بتوانیم این برنامه را نیز به علاقه مندان معرفی کنیم.