خود ناشری

خود ناشری

خود ناشری، که با «نشر بنا به­ نیاز» پیوندهای بسیار نزدیکی دارد، در آغاز چندان جدی گرفته نمی­شد. شماری از ناشران به عنوان پدیده­ای تفننی بدان می‌­نگریستند. اما گسترش شتابناک پدیده خود ناشری نشان داد که فصل دیگری در چاپ و نشر کتاب گشوده است. تحولات الکترونیکی و بروز چند تحول دیگر در این زمینه نقشی بسیار پررنگ داشت. در ادامه این مطلب به بررسی آن ها خواهیم پرداخت.

در دنیای کتاب، بحثی وجود دارد که کتب الکترونیکی که توسط نویسندگان خود ناشر عرضه می­شود مستقیما روی صنعت چاپ و نشر تاثیر گذاشته و تخمین زده می­شود که تا سال 2020 نیمی از فروش­های بخش کتب الکترونیکی را در بر گیرد. نویسندگان خود ناشر بدون دخالت ناشران سنتی، خودشان فرایند نوشتن تا توزیع را انجام داده و مدیریت می کنند. تمام آنچه در مورد یک کتاب انجام می شود توسط نویسنده (خود ناشر) صورت می­گیرد. از جمله نوشتن، طراحی جلد، فرمت کتاب، قیمت کتاب، بازاریابی برای توزیع و بحث روابط عمومی. خود ناشری یکی از تقاط تحول در تاریخچه نشر کتاب است.

خود ناشری

دلایل رشد خود ناشری

مارک کوگر مؤسس «اسمش ورد»، که در حوزه «عرضه سرویس کتب الکترونیکی مستقل» فعالیت دارد در مقاله‌­ای با 10 دلیل استدلال کرده که نیمی از کتب الکترونیکی تا سال 2020 متعلق به بخش نویسندگان خود ناشر خواهد بود:

  1. کتب چاپی به عنوان یک فرمت برای خواندن رو به کاهش خواهد گذاشت.
  2. فروشگاه­های عرضه کتاب به صورت سنتی کمتر خواهند شد.
  3. ناشران بیش از پیش از چشم نویسندگان می­افتند.
  4. نویسندگان خود ناشر مانند حرفه ای های صنعت نشر، حرفه­ای خواهند شد.
  5. وجود نگاه «ننگ گونه» به خود ناشری محو خواهد شد.
  6. تعداد نویسندگان خود ناشر در حد انفجاری، زیاد خواهد شد.
  7. موفقیت خود ناشران باعث ظهور نسل جدیدی از نویسندگان خواهد شد.
  8. نویسندگان از کشف ویژگی­های جدید خود ناشری لذت خواهند برد.
  9. خوانندگان کتاب در مورد نام ناشر در فضای مجازی کمتر اهمیت می­دهند.
  10. افزایش شکاف بین ناشران و نویسندگان بیشتر خواهد شد.
خود ناشری

فروش کتاب های منتشر شده از خود ناشری

طبق آمار 15% از کتب الکترونیکی فروخته شده در سال 2013 در امریکا مربوط به خود ناشران بوده است. انتظار می­رود این روند تا سال 2020 رشد یابد. البته نظرات مارک کوگر به عنوان یکی از طرفداران سرسخت کتب الکترونیکی و نویسندگان خودناشر مورد نقد طرفداران کتب چاپی قرار گرفته و هر چند با داستان افزایش شکاف بین نویسندگان و ناشران گره خورده اما سنتی ها همچنان روی رشد کتب چاپی تاکید دارند.

خود ناشری، کلا و جدا از ملاحظات فنی و اقتصادی، به پدیده تازه­ای در تولید اطلاعات تبدیل شده‌است. بسیاری از پدیدآورندگان، مستقیم با مخاطبان خود روب­رو شده اند. همینطور واسطه­‌ها از سر راه ارتباط مستقیم حذف گردیده‌اند. خودناشری یکی دیگر از چالش‌­های جدی عرضه نشر در دنیای امروز است. حتی ناشران بزرگ هم به­‌هیچ روی نمی­‌توانند این پدیده را نادیده بگیرند. به ویژه پدیدآورندگان جوان و پدیدآورندگانی که در انتشار آثار نخست خود با مشکل روبه‌­رو هستند. این به اصطلاح «نخست اثران»، بیش از پیش به خود ناشری روی می­‌آورند. تسلط به رایانه و کار با نرم‌­افزارهای نشر و ویرایش، پدیده خود ناشری را به میزان بسیاری تسهیل می­‌کند.

خودناشری

خودناشری در ایران

در ایران هم خودناشری از چندی پیش به میزان اندکی رایج شده است. احتمال می­رود اگر خودناشران بتوانند بازارهای کتاب خود را بشناسند و گسترش دهند، یا مجامع و محافل فرهنگی غیر انتفاعی به کمک آنها بیایند، با شتاب بیشتری گسترش بیابد.

پدیده خود ناشری یا ناشر/ مولف از آنجا به وجود آمده که پدیدآورندگان با سرمایه خود اقدام به نشر کتاب کنند. این پدیده در حال حاضر به دلیل رواج اینترنت و شبکه­‌های اطلاعاتی و با استفاده از امکانات نشر الکترونیکی تقویت شده است و بسیاری از پدیدآورندگان به دلایل مختلف، تمایل دارند خود اقدام به انتشار آثارشان نمایند.

پدیده خود ناشری در ایران نیز رایج است. به خصوص در سال­های اخیر به دلیل بالا رفتن هزینه چاپ و نشر کتاب، بورکراسی­‌های زائد و پیچ و خم­‌های دیوان­سالاری در مسیر نشر کتاب، کوتاه شدن مسیر دستیابی خوانندگان به اطلاعات و کتاب­‌های مورد نیاز و از بین رفتن اعتماد بین نویسندگان و ناشران و مشکلات مربوط به حق مؤلف -که در این وضعیت تا حدودی مرتفع شده- از رشد بالایی برخوردارگردیده است. 

خودناشری در ایران به دو گونه مطرح است. نوع اول: پدید آورندگانی که شخصاً اقدام به انتشار آثارشان می‌‌کنند. به اصطلاح ناشر مؤلف یا مؤلف ناشر نامیده می‌شوند. شکل دوم: پدیدآورندگان سازمانی که نشر جزء فعالیت اصلی آنها نیست. آنها به صورت موردی و بدون همکاری با ناشر اثر خود را منتشر می‌کنند.

نشر بنا به نیاز

رشد خود ناشری در ایران

با توجه به تجربه نگارنده و واقعیت­‌های بازار نشر، عوامل موثر در رشد خودناشری در ایران را می­‌توان در موارد زیر برشمرد:

  • عدم وجود راهکارهای قانونی برای حمایت از مولفان در برابر مشکلات حقوقی و مالکیتی که تعدادی از ناشران در همکاری با مولفان به­‌وجود می‌آورند.
  • گرایش اندک مردم به کتاب و کتاب‌خوانی که باعث به وجود آمدن سخت‌گیری برای ناشران در گزینش اثر برای انتشار شده است.
  • طولانی بودن فرایند نشر کتاب به جهت مراحل دشوار آماده سازی و انتشار کتاب و عدم تعامل همکاری بین مولف و ناشر.
  • عدم اطلاع و آگاهی پدیدآورندگان از مراحل نشر، توزیع و فروش کتاب که باعث افزایش بدبینی نسبت به ناشران شده است.
  • عدم توزیع صحیح آثار پدید آورندگان از سوی ناشران.
  • تصدی گری دولت در نشر کتاب.

در این خصوص نبودن زیر ساخت‌های اطلاع رسانی کارآمد و هم­چنین انحصار توزیع که در دست تعدادی از مراکز پخش کتاب در ایران قرار دارد نیز باعث شده است خودناشری نه تنها فرصتی برای نشر محسوب نشود بلکه باعث گردد بسیاری از خودناشران پس از انتشار، توانایی عرضه مناسب آثارشان را نداشته باشند.

در کشور ما مؤلفان زمانی به خودناشری روی می‌آورند که پس از تلاش فراوان، ناشری برای انتشار کتاب خود پیدا نکرده باشند و یا در مقابل، با درخواست مبلغ هنگفتی برای انتشار از طرف ناشران روبرو می‌شوند. خودناشران به این مسـأله آگاه نیستند که تولید یک کتاب ساده‌ترین مرحله به ثمره رسیدن یک کتاب است و برای رسیدن کتاب به دست مصرف کننده مراحل و فرآیندهای بسیار پیچیده و مشکلی پیش روی آنهاست، به طوری که در بسیاری مواقع حتی ناشران حرفه‌ای نیز از حل مشکلات پیچیده مربوط به توزیع عاجز هستند.

خود ناشری

 

نقش خود ناشری در فرهنگ

پدیده خودناشری در صورت رفع موانع مذکور می‌تواند، فرصت بسیار مغتنمی برای فرهنگ مکتوب کشور باشد، چرا که امکان نشر آثاری را فراهم می‌کند که با وجود ارزشمند بودن آنها به علت عدم استقبال از سوی ناشران و به دلیل این­که نخستین اثر پدیدآورنده محسوب می‌شود از انتشار باز می‌ماند و امکان حضور در بازار پیدا نمی‌کند.

مطالب مرتبط

بدون دیدگاه

ارسال دیدگاه

نگاشت سپهر دانش

شماره تماس دفتر همدان: 32522799 -081

شماره تماس دفتر تهران:09183151346

 

 

 

آدرس:

شعبه همدان: میدان فلسطین، بلوار غبار همدانی، ابتدای بلوار جانبازان، جنب شهرداری منطقه 5

شعبه تهران: سعادت، آباد بلوار سرو غربی، نبش خیابان شهید ریاضی بخشایش، پلاک سی و هفت، واحد سه

تمامی حقوق این وبسایت متعلق است به نگاشت سپهر دانش ( طراحی شده توسط شهر وردپرس )